Page 25 - Dr. Marzai
P. 25
مج ح یلام یفاک لیاسو تیدوجوم تروص رد اذهلف تسا نیئاپ یلیخ ناتسناغفا یداصتقا یاه انبریز دشر حطس نوچ
ندومن دراو هب یداصتقا فاشکنا و دشر نیم ات تهج روشک هک اریز تفر دهاوخ دنلب هدنیآ یاه ههد رد ر وشک تادراو
رد زین هدنی آ رد تادراو مجح رگید ترابع هب .تشاد دهاوخ زاین مه هدنیآ رد و هتشاد زاین جرا خ زا یدیلوت لیاسو
.دوب دهاوخ دایز تارداص مجح اب هسیاقم
.دومن دهاوخ دشر یوبساحم هاگدید زا یدلایم ۲۲1۲ و ۲۲1۳ یاهلاس نیب ناتسناغفا تراجت سنلایب هک میدید لااب رد
شهاک تلااح یخرب رد .دناوتیمن هدوب یجراخ تراجت یقیقح دشر ۀدنهد ناشن تلاح ره رد یوبساحم دشر نیا اما
ر سک رد شهاک لاثم روط هب . دناوتیم هدش تراجت سنلایب رد تبثم یباسح ریثأت عون کی ثعاب زین تادراو مجح
هدوبن تارداص مجح دایدزا ببس زا فرص یدلایم ۲۲1۳ لاس اب هسیاقم رد ۲۲1۹ لاس رد ناتسناغفا تراجت سنلایب
روشک رد تادراو حطس شهاک مهم لماع کی .دیدرگ تراجت سنلایب رسک شهاک ثعاب زین تادراو مجح شهاک هکلب
ملاقا هب اضاقت بیترت نیا هب و هدیدرگ فرصم و دیلوت یارب طیارش ند ش بارخ ثعاب هک دوب یسایس نماان عاضوا
یلماوع دیا ب تراجت سنلایب رد یفنم ای و تبثم تاریغت لیلحت نامز رد هک تفگ دیاب هجیتن رد . تفای شهاک یتادراو
.دندرگ یسررب و هعلاطم قیقد تروصب دندرگیم تا ریغت نیا ثعاب هک
تمسق .دزاسیم دودحم هدنیآ رد ار ناتسناغفا یلم داصتقا ندش یتارداص تاناکما زین روشک تارداص ینونک راتخاس
تلااح یضعب رد هتشذگ یاهلاس رد .دهدیم لیکشت یبط تاتابن و نیل ا ق ،کشخ تاج هویم ار ام روشک تارداص مظعا
روتکس رد عیانص مهس هکیروط .دنا هدیدرگ روشک تارداص مجح نتفر دنلب ثعاب یتعارز تلاوص ح م صوصخ هب
تادیلوت حطس اذهلف تسا هدشن هزیناکیم یفاک دح ات لاح هب ات تعارز نوچ رگید ۀرابع هب ای و تسا مک یلیخ یتعارز
یتادیاع تیعاجترا نمض رد .دنا هتس باو یمیلقا طیارش هب دایز دح ات زین یتعارز تلاوصحم تارداص مجح و یتعارز
یللملا نیب یاه رازاب رد دهدیم لیکشت هیلوا تلاوصحم ار ناش مظعا تمسق هک روشک یتارداص تلاوصحم هب اضاقت
روشک ر د رگید فرط زا .دبای یمن دایدزا هیلوا تلاوصحم هب اضاقت دیاوع نتفر دنلب اب هک ینعم نیدب .تسا نیئاپ
دنا دوجوم هدنام بقع یاه روشک یتارداص هیلوا تلاوصحم یارب یضیوعت تلاوصحم نون کا نیمه هتفای دشر ی اه
تلاوصحم هب اضاقت ببس نیمه زا .دنناوتیم هدش دیلوت مک فرصم هب تیدلؤم دنلب حطس اب هباشم تلاوصحم هکنیا ای و
.تسا شهاک هبور تدم نایم رد تلاوصحم نیا تمیق لقا دح ای و یللملا نیب یاه رازاب رد روشک یتارداص
صوصخ هب یلم داصتقا دشر حطس نآ و ددرگیم امنور یجراخ تراجت دشر تهج رگید طرش کی طابترا نیا هب
یناسنا ۀعسوت صخاش اه روشک دشر حطس یبایزرا ی ا رب اه صخاش نیرتمهم زا یکی .تسا یداصتقا یاه انبریز
رد یدلایم ۲۲1۳ لاس رد صخاش نیا مقر « .تسا نیئاپ یلیخ روشک رد صخاش نیا دشر حطس .تسا ) HDI (
۲۲1۳ و ۲۲۲۲ یاهلاس نیب صخاش نیا .تشاد ار 1۲۷ یاج یناهج حطس رد روشک و ه دوب ۲،۹۲۸ ناتسناغفا
ۀجیتن رد همه زا رتلوا و مدرم هب یکلسم و یلاع تلایاصحت و هیبرت و میلعت ،یحص تامدخ ۀضرع ۀجیتن رد یدلایم
حطس یللملا نیب ماقم رد قلطم تروصب و تسا یبسن دشر نیا اما .دومن دشر دص رد ۳۲،۲ یجراخ یلام یاه کمک
.) ۲۲1۹ ،دحتم للم یفاشکنا مارگورپ ( » تسا هدیدرگن امنور یریغت مادک روشک رد یناسنا ۀ ع سوت دشر
هیبرت و می ل عت صخاش ، ) Life expectancy ( یگدنز هب دیما صخاش :دراد یعرف صخاش هس یناسنا ۀ ع سوت صخاش
یم دراو لباقتم ریث ا ت رگیدکی یلااب تسا نیئاپ یلیخ ر وشک رد ناش دشر حطس هک صخاش هس نیا .تادیاع صخاش و
نیئاپ مه روشک رد داوس حطس بیترت نیمه هب .تسا لاس هاجنپ دودح رد ناتسناغفا رد یگدنز هب دیما صخاش .دنیامن
داوساب )لاس 1، زا رتشیب نس ۀدنراد صاخشا ( روشک غلاب سوفن دص رد ۳1 ینونک یاه نیمخت ساسا هب « .تسا
.) ۲۲1، ،لباک رد فیسینوی رتفد ( » .تسا
تلاوصحم دشر .تسا شهاک هب ور دشابیم یلم صلاخان تلاوصحم دشر شرایعم هک روشک یداصتقا دشر حطس
نیئاپ دص رد ۲،، هب یدلایم ۲۲1۹ لاس رد و دوب دص رد 1۹،۹ یدلایم ۲۲1۲ لاس رد ناتسناغفا یلخاد صلاخان
زا و هدوب یناسون و توافتم یلیخ روشک ۀنلااس دشر حطس نیشیپ یاهلاس رد .) فلا ، ۲۲1، ، ۲۲ ،یناهج کناب ( دمآ
هتسباو یمیلقا عضو یگنوگچ هب دایز دح ات ناتسناغفا ۀنلااس دش ر .تسا لوزن هب ور وس نیدب یدلایم ۲۲11 لاس
یتعارز تلاوصحم مجح ،یدلایم ۲۲۲۷ لاس رد لاثم روط هب ،دوب دنلب روشک رد یگدنراب حطس هکیا اهلاس رد .تسا
نتاسنا غف ا رد کینخت دشر حطس هک تسنآ ۀدنهد ناشن دوخ نیا .دوب دنلب مه ه نلااس دشر حطس هجیتن رد و هدوب دایز مه
تاریغت اب هارمه دنهدیم لیکشت ار روشک صلاخان تلاوصحم مظعا شخب هک یتعارز تلاوصحم دیلوت و هدوب نیئاپ
۲۲1۳ لاس رد و دص رد 1۸،۲ ناتسناغفا رد یدلایم ۲۲1۲ لاس رد یتعارز تادیلوت دایدزا .دباییم ریغت یمیلقا
رطاخ هب ات تسا روبجم ببس نیمه زا روشک .دمآ نیئاپ دص رد ۲،۲ یفنم هب یتح اه یگدنراب یدوبمک ربانب یدلایم
) . ۲۲1، ،یزرم ( م . دیامن دراو جراخ زا ار تلاوصحم نیا دایز رادقم لخاد رد یتعارز تلاوصحم تلق عفر
4 : هل ۲ رت هریمش وڼاپ د
maqalat@afghan - german.de ﺉ ړک هگنیټ هکیړا هرس ږوم هل هتپ هغد هپ .يلوبار هت ۍراکمه وسات تښ ن رد هپ نیلانآ نمرج ناغفا
ﺊ ـلول و ریځ هپ ېکخم ولږیلار هل هنکیل هلپخ وی نم هلیه ، هد هړاغ هپ لاوکیل د يلاوزاپ ېڼب ېزینکیل د ېنکیلد : هنودای
